ngành giấy lo bị kiện

Không chỉ chịu sức ép về sức tiêu thụ giảm sút, ngành sản xuất giấy của nước ta còn có thể phải đối đầu với vụ kiện chống bán phá giá của Mỹ. Muốn tháo gỡ những “nút thắt” này, các DN cần có sự hợp sức.

Năm 2010, Việt Nam XK vào Mỹ 139 triệu tấn giấy, năm 2011 là 124,9 triệu tấn. Từ năm 2011 đến nay, mặt hàng sổ đăng ký, sổ ghi chép, sổ kế toán, quyển biên lai, tập thư viết, tập ghi nhớ… có xu hướng giảm nhưng vẫn chiếm 22% tổng lượng XK vào Mỹ.

Có thể bị kiện

Ông Vũ Ngọc Bảo, Phó Chủ tịch Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) nhìn nhận, khó khăn của ngành giấy đã tích tụ từ trước nhưng năm nay là căng thẳng nhất. Vì thế, các DN ngành giấy đã quen chống chọi và tự điều chỉnh kế hoạch sản xuất. Hiện tồn kho của toàn ngành khoảng 40.000 tấn giấy, trong đó các DN tư nhân không đáng kể, một số DN có vốn Nhà nước lượng tồn kho lớn hơn so với trước nhưng chưa đến mức báo động.

Có một thực trạng của các DN ngành giấy, theo ông Bảo, đó là hầu hết các DN giấy Bắc Ninh đang lâm vào tình trạng khó khăn, đầu tư không đúng thì sẽ phá sản. Điều quan trọng là các DN quá nhỏ nên không đủ sản phẩm tốt đáp ứng thị trường, thiếu sản phẩm chất lượng cao.

“Các DN Việt Nam hiện nay rất “lạ lùng”, cùng đầu tư hai máy móc thiết bị như nhau nhưng không chịu hợp tác để đầu tư máy to hơn, tốt hơn”, ông Bảo nói. Bên cạnh đó, 70% nguyên liệu ngành giấy là giấy đã qua sử dụng. Ở các nước lớn như Nhật Bản, Đức tỷ lệ thu hồi để tái chế là 80% trong khi đó tỷ lệ này ở Việt Nam mới chỉ là 30%. Như vậy, chúng ta không chỉ lãng phí nguồn tài nguyên mà còn gây ô nhiễm môi trường khi chôn lấp.

Ngành giấy chỉ XK trực tiếp mặt hàng giấy tissue cuộn lớn, còn giấy in viết và vở tập chủ yếu XK sang Mỹ nhưng hiện nay, mặt hàng này đang có nguy cơ bị kiện chống bán phá giá. Khối lượng XK của mặt hàng này sang Mỹ những năm trước tăng rất nhanh, năm 2012 tăng trưởng không nhiều lắm, tốc độ giảm nhưng vẫn có nguy cơ điều tra chống bán phá giá. Bởi theo đánh giá ban đầu của Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), giá bán của giấy Việt Nam ở mức khá thấp, trong khi các nhà sản xuất giấy ở Hoa Kỳ đang bị sụt giảm sản lượng đáng kể do không cạnh tranh được với hàng NK, nên có nguy cơ các DN liên kết với nhau để khởi kiện.

Yêu cầu DN rà soát lại cơ chế giá XK

Để chủ động phòng ngừa vụ kiện này, VPPA đã có thông báo cho các DN XK trong nước về mức giá tại các quốc gia nhập hàng để tránh ký hợp đồng với mức giá thấp hơn. Bên cạnh đó, đề nghị các DN rà soát lại cơ chế giá XK sang thị trường Mỹ cho phù hợp, liên hệ chặt chẽ với các nhà NK của Mỹ để theo dõi tình hình và động thái của ngành sản xuất giấy.

Tuy nhiên, ông Bảo cũng lưu ý, các DN cũng phải đề phòng trường hợp gian lận thương mại, các DN giấy in, vở tập, văn phòng phẩm ở Mỹ đánh thuế đối với các sản phẩm XK từ Indonesia và Trung Quốc. Rất có khả năng, những DN đó chuyển sản xuất sang Việt Nam để tránh thuế chống bán phá giá từ Mỹ. “Ngành giấy chưa có vụ kiện nào nên chưa có kinh nghiệm.

Chúng tôi đang nghi ngại, nếu vụ kiện xảy ra có thể xuất phát từ chính mảng gian lận thương mại, còn các DN sản xuất không bán phá giá. Nếu đúng như vậy, các cơ quan chức năng cần phải xử lý và ngăn chặn vụ kiện tránh ảnh hưởng đến DN làm ăn chân chính”, ông Bảo nói.

Bên cạnh đó, trong khi tồn kho vẫn còn, nhu cầu về giấy trong những tháng cuối năm không có sự đột biến, VPPA cho rằng, Nhà nước cần có chính sách tận thu nguồn tài nguyên cho ngành giấy nhằm tạo công ăn việc làm cho người lao động, người nghèo, xoá đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường và đẩy mạnh sản xuất. Cụ thể, Nhà nước nên coi hoạt động thu gom giấy qua sử dụng, phân loại, phân phối, tái chế là những hoạt động không đánh thuế. Bởi lẽ, hiện tại hoạt động thu mua ve chai không có hoá đơn tài chính, DN thu mua không có hoá đơn nên không được coi đó là chi phí sản xuất.

Hiện mỗi nơi áp dụng một cách khác nhau, có nơi thu thuế 3%, có nơi không cho áp dụng hình thức đó. Điều này khiến công tác thu thuế dễ nảy sinh tiêu cực, không minh bạch. Ông Vũ Ngọc Bảo kiến nghị, cơ quan chức năng cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn tính thuế đối với trường hợp này để vừa tạo thuận lợi cho cả người làm ve chai và DN sản xuất giấy. 

Theo baohaiquan